Een Toscaanse maaltijd
Een Toscaanse maaltijd bestaat net als
in veel andere delen in Italië uit vijf delen. Deze vijf zijn
antipasti, primi, secondi, contorni en dolci. Je bent natuurlijk niet
verplicht om alle onderdelen van het menu te bestellen, maar je kunt
een selectie maken uit de verschillende gangen. De meest gangbare
combinatie is de primi, secondi en de dolci.
Antipasti
De antipasti is een het aperitiefhapje dat voor de maaltijd geserveerd
wordt. Vaak bestaat de antipasti uit enkele plakjes serannoham of
proscuitto, wat mozzarella of andere kaas een beetje amandelen en wat
olijven. Het kan ook voorkomen dat de antipasti uit een salade
bestaat. Een bekende salade uit Toscane is de Panzanella.
Primi
De primi wordt gezien als de eerste echte gang. De primi bestaat in de
meeste gevallen uit pasta. Dit kan in alle vormen en maten zijn. Van
spaghetti tot cannelloni en van gnocchi tot polenta; het is allemaal
mogelijk tijdens de primi. Ook risotto behoort tot de mogelijkheden.
De primi is bedoelt om de ergste honger te stillen zonder dat je een
vol gevoel er van krijgt. Opvallend is dat de pasta in zo goed als
alle gevallen maar weinig saus bevat. Vaak is het niet meer dan een
licht gebonden saus van boter of tomaat.
De Primi kan ook uit een rijk gevulde soep bestaan. Een bekende soep
uit Toscane is de Ribollita.
Secondi
De secondi bestaat in het binnenland van Toscane in zo goed als alle
gevallen uit vlees. In de meeste gevallen wordt er gekozen voor een
stukje rundvlees maar je ziet ook veel lepre (haas), coniglio (konijn)
en cinghiale (everzwijn). In de buurt van de kust heb je een grotere
kans dat de secondi uit vis bestaat. Kustplaatsen als Viareggio en
Livorno staan bekend om hun uitstekende visgerechten. Ook kip en
andere soorten gevogelte zijn als secondi te bestellen.
Wie eens wat anders wil proberen kan ook een gerecht kiezen gemaakt
van orgaanvlees.
Bekende gerechten uit Toscane gemaakt van orgaanvlees zijn Trippa alla
Fiorentina met pens, lampredotto; een broodje pens en zampa alla
Parmigiana gemaakt van een koeienpoot.
Contorni
De contorni is eigenlijk een niet op zichzelf staande gang, maar een
bijgerecht van de secondi. Een beroemd bijgerecht is de Fagiolo al
Fiasco (een bonengerecht) andere bekende bijgerechten zijn patate in
umido (gestoomde aardappelen), verdure grigliate (gegrilde groenten)
en funghi porcini (eekhoorntjesbrood).
Dolci
Een goede Italiaans maaltijd wordt altijd afgesloten met een dessert.
Dit is in de meeste gevallen een stukje taart of koek gemaakt van
noten, gekonfijt fruit en kruiden. Bekende Toscaanse nagerechten zijn
castagnaccio alla Toscana, panforte en biscotti di Prato.
Er worden opvallend weinig ijsjes gegeten als nagerecht in Toscane.
Deze worden wel aan het einde van de middag gegeten op het terras.
Typische gerechten voor Toscane
Dit is slechts een kleine greep van de
gerechten die typisch zijn voor Toscane. In iedere stad en in ieder
dorp zijn er wel gerechten te vinden die typisch zijn voor die plaats.
Hieronder een kleine opsomming van de bekendste en spraakmakendste
recepten uit Toscane.
Bistecca alle Fiorentina
Het hoogtepunt van de Toscaanse keuken voor mij is de Bistecca alle
Fiorentina. Dit is een stuk vlees dat uit de achterzijde van het
chianina rund wordt gesneden. Dit bijzondere runderras werd al voor
onze jaartelling door de Etrusken gehouden. De Bistecca alle
Fiorentina wordt in zijn geheel gegrild. Het vlees wordt voor het
grillen ingewreven met peper, zout en olijfolie. Hierna wordt het stuk
vlees aan tafel in kleine malse plakjes gesneden. Door de grootte van
het stuk vlees is het onmogelijk om deze alleen op te eten.
Panzanella
De Panzanella is een salade die hoofdzakelijk in Toscane en Umbrië
wordt gegeten. De salade bestaat uit oud brood dat doordrenkt is met
tomaat, basilicum en vinaigrette. Sommige restaurants hebben variaties
van deze salade op de kaart staan.
Risotto ai Funghi
De risotto ai fungi is een risotto die je veelvuldig tegenkomt in
Toscane. De risotto wordt gemaakt van verse of gedroogde
paddenstoelen, ui, knoflook, tijm, boter, bouillon en Parmezaanse
kaas. De paddenstoelen die gebruikt worden in deze risotto worden
veelal gevonden in de bossen van Toscane.
Pappardelle sul cinghiale
De Pappardelle sul cinghiale is een typisch gerecht uit de Maremma
streek in Toscane. Het gerecht bestaat uit een grove pasta en een saus
op basis van everzwijn en tomaten. De stukken everzwijn moeten
minstens twaalf uur marineren in een marinade van rode wijn, wortel,
ui, selderij, rozemarijn, laurier, zout, peper en olijfolie. Hierna
moet het vlees ongeveer vier uur opstaan in de saus. Er zijn opvallend
veel gerechten met wild zwijn te vinden op de kaart in veel van de
restaurants in Toscane. Naast de cinghiale(everzwijn) kom je ook veel
coniglio (konijn) tegen op de menukaart.
Ribollita
De Ribollita is zo’n typisch gerecht waarvan iedere familie zijn eigen
recept heeft en dat al generaties van moeder op dochter wordt
doorgegeven. De belangrijkste ingrediënten van deze soep zijn witte
bonen, venkel, cavolo nero (zwarte kool) en Toscaans brood.
Nadat je de soep hebt gemaakt moet je hem een dag laten rusten en de
volgende dag weer opwarmen. Dan zijn de smaken optimaal ingetrokken.
Trippa alla Fiorentina
De trippa alla Fiorentina is onder de toeristen een wat minder geliefd
Toscaans gerecht. Het is namelijk gemaakt van koeienpens. De pens
wordt eerst gewassen en daarna licht gebakken met ui, wortelen,
peterselie, selderie en wat knoflook. Stoof het geheel een uurtje en
voeg op het laatst wat gepelde tomaten en peper en zout toe. We hebben
het gerecht zelf gegeten en ik moet zeggen het klinkt een stuk viezer
dan dat het smaakte.
Cacciucco alla Livornese
De Cacciucco alla Livornese is een rijkelijk gevulde vissoep die in
Livorno en Viareggio veelvuldig op de kaart te vinden is. Traditioneel
wordt de soep gemaakt van dertien verschillende soorten vis. In de
meeste restaurants worden hier echter wel wat soorten vanaf gesnoept.
De soep bestaat uit inktvis, octopus, kokkels, mossels, verschillend
vissen zoals, zeebaars, pietermannen en schorpioenvissen, hondshaaien
en scampi’s. De soep zelf wordt gemaakt van een tomatensaus met
bouillon, knoflook, salie, bleekselderij, peterselie, rode wijn en
wortel. De rijkelijk gevulde soep wordt geserveerd met brood in de
soep. Volgens het recept moet dat oud brood zijn.
Fagioli al Fiasco
Anders dan de naam doet vermoeden zijn deze heerlijke witte bonen
zeker geen fiasco. De naam duid op de fles waar de bonen in klaar
worden gemaakt. Vroeger werd dit gedaan in oude chianti flessen
waarbij het rieten omhulsel de fles beschermde tegen de hitte.
Tegenwoordig zijn er hiervoor speciale flessen te koop. De witte bonen
worden eerste geweekt en daarna met knoflook, salie, peper, zout en
olijfolie in een fles klaargemaakt.
Castagnaccio alla Toscana
De Castagnaccio alla Toscana wordt gemaakt van fijn kastanjemeel,
zout, rozijnen olijfolie, pijnboompitten, rozemarijn en walnoten. Het
geheel wordt ongeveer een half uur gebakken in de oven. Voordat hij
geserveerd wordt moet de Toscaanse kastanjetaart eerst afgekoeld zijn.
Pecorino
De bekendste kaas die geproduceerd wordt in Toscane is de Pecorino.
Deze kaas wordt op meerdere plaatsen in de regio gemaakt, maar uit
stadje Pienza komt de bekendste Pecorino.
Koffie
Net als in de rest van Italië gelden
er in Toscane wat ongeschreven regels als het om koffie gaat. Zo is
het bijvoorbeeld not done om na twaalf uur een cappuccino te
bestellen. De Italianen drinken zelf zo goed als uitsluitend caffé
espresso. De Italiaanse caffé espresso bestaat uit niet meer dan
enkele druppels sterke koffie in een verwarmd kopje. De espresso wordt
gedronken met een beetje suiker.
Enkele variaties op de Caffé espresso
zijn:
Caffé dopio; de dubbele hoeveelheid van een caffé espresso.
Caffé lungo; dit is caffé espresso waarbij meer water wordt gebruikt
waardoor het meer lijkt op de koffie die wij kennen. De caffé lungo
heeft een bitterdere smaak dan de espresso door de langere
bereidingswijze.
Caffé Americano; is een caffé espresso die wordt aangelengd met heet
water.
Caffé Coretto; hierbij wordt een scheutje grappa aan de caffé espresso
toegevoegd.
Caffé macchiato; dit is een espresso waar gewone melk aan toe wordt
gevoegd.
Caffé cappuccino; op de caffé espresso wordt opgeklopt melkschuim
gedaan met daarboven wat cacaopoeder
Caffe latte; de huis tuin en keuken variant van een cappuccino.
Hierbij wordt alleen warme melk aan de koffie toegevoegd
Latte macchiato; Hierbij wordt eerst warme melk aan de caffé espresso
toegevoegd en daarbovenop komt weer opgeklopt melkschuim.
Wijn uit Toscane
Toscano is één van de bekendste
wijnregio’s uit Italië. De bekendste wijn die in Toscane gemaakt wordt
is de Chianti, maar ook de wijnen uit Montepulciano, San Gimignano en
Montalcino hebben hun strepen verdiend en behoren tot de beste wijnen
van Italië.
Chianti Classico
De Chianti is de bekendste en populairste wijn uit Italië. Deze wijn
dankt zijn bekendheid in eerste instantie aan zijn typische fles.
Traditioneel werd de Chianti namelijk verpakt in zogenaamde strooien
mandflessen. Deze flessen, die lokaal bekend staan als fiaschi, hebben
door hun typische vorm en uiterlijk ervoor gezorgd dat de wijn
wereldberoemd werd. Tegenwoordig zijn er nog slechts een handje vol
wijnhuizen die hun wijnen nog in deze typische flessen verpakken.
Het wijngebied van de Chianti is te vinden in de driehoek tussen de
steden Florence, Arezzo en Siena. De stad Siena wordt gezien als de
hoofdstad van de Chianti. Er zijn dan ook maar weinig restaurants en
cafés in de stad waar deze overheerlijk wijn niet op de kaart te
vinden is. De Chianti Classcico wordt gezien als de beste wijn uit de
regio. Deze wijn heeft het hoogste Italiaanse kwaliteitskenmerk van
Italië de DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita).
Vino Nobile di Montepulciano
Een andere wereldberoemde wijn uit Toscane is de Vino Nobile di
Montepulciano. Net als de Chianti is deze wijn bekroont met het
hoogste keurmerk voor Italiaanse wijnen, de DOCG. Dit is best
bijzonder, want het dorpje Montepulciano is relatief klein stadje,
maar het exporteert zijn wijnen over de hele wereld. In en om het dorp
zijn diverse wijnboerderijen en wijnkelders te vinden waar je
wijnproverijen kunt houden. De Vino Nobile Montepulciano wordt gezien
als de beste wijn die in dit gebied geproduceerd wordt.
Carmignano
De Carmignano is een bijzondere wijn die al sinds de 14e eeuw in de
gemeente Carmignano geproduceerd wordt. De wijn wordt hoofdzakelijk
gemaakt van de Saniovesedruif aangevuld met canaiolo nero, de cabernet
franc en cabernet sauvignon. De Carmignano wordt maar in beperkte
hoeveelheid geproduceerd. Dit komt hoofdzakelijk doordat de wijn
binnen de grenzen van de gemeente gemaakt moet worden. De Carmignano
heeft het predicaat DOCG.
Brunello di Montalcino
De Brunello di Montalcino behoort samen met de Barolo en enkele andere
exclusieve wijnen tot de duurst betaalde en hoogst gewaardeerde wijnen
van Italië. Voor sommige jaargangen van de Brunello di Montalcino
worden enkele honderden euro’s per fles betaald. Een Brunello heeft
minimaal 3,5 jaar gerijpt op houten vaten waardoor het een wijn is met
een stevig karakter en het zeker geen allemansvriend.
Vernaccia de San Gimignano
De Vernaccia de San Gimignano is in tegenstelling tot de andere wijnen
in deze rubriek een witte wijn. De wijn wordt gemaakt met minimaal 85%
vernaccia-druif. Deze druivensoort wordt als sinds de 13e eeuw
gebruikt en is lang één van de populairste druivensoorten van Italië
geweest. Later werd het een vergeten druivensoort die pas in het begin
van de twintigste eeuw weer ontdekt werd. Tegenwoordig is het één van
de meest gewaardeerde witte wijnen in Italië. De Vernaccia de San
Gimignano is bekroond met het DOCG keurmerk.
Vin Santo
De vin santo, wat letterlijk vertaald de heilige wijn betekent, is een
dessertwijn die in Toscane geproduceerd wordt. De wijn wordt
hoofdzakelijk geproduceerd van de druivensoorten trebbiano en malvasia.
Na de oogst worden de druiven op goed geventileerde zolders te drogen
gehangen. Als ze eenmaal droog genoeg zijn worden de druiven geperst.
Door dit unieke proces ontstaat er een zoete dessertwijn. Deze wijn
wordt vervolgens nog enkele jaren te rijpen gelegd wat de smaak ten
goede komt. De Vin Santo wordt normaal gesproken gereserveerd met
cantuccini, zoete Italiaanse amandelkoekjes.
Volksspelen
Toscane staat bekend om de vele
dorpsspelen die er in de zomermaanden gehouden worden. In zo goed als
elk dorp wordt er ieder jaar wel een activiteit georganiseerd waarbij
de inwoners van het dorp hun krachten met elkaar kunnen meten.
Il Palio
De bekende wedstrijd wordt tweemaal per jaar in Siena georganiseerd;
il Palio. Tijdens de “il Palio” op het ‘Piazza del Campo’ strijden
tien van de zeventien wijken van Siena tegen elkaar. Welke wijken
meedoen doet wordt bepaald via een loting. Tijdens de race worden drie
rondjes op het ‘Piazza del Campo’ gereden, waarna een winnaar bekend
is. De race zelfs duurt iets langer dan een minuut, maar de
voorbereidingen en feestelijkheden eromheen duren wel enkele dagen.
Wijnvatenrace Montepulciano
Een andere beroemde race is de Wijnvatenrace in Montepulciano.
Voorafgaand aan deze race wordt er een optocht in middeleeuwse kledij
georganiseerd. Hierna worden enorme wijnvaten door twee deelnemers
naar boven gerold. Het parcours is ongeveer 1 kilometer lang. Na de
race wordt er feestgevierd op het centrale plein waarbij de nodige
wijn uit Montepulciano geschonken zal worden.
Luminara di Santa Croce
Een festival van een hele andere strekking is het Luminara di Santa
Croce in Lucca. Tijdens deze processie wordt het kruisbeeld Volto
Santo di Lucca van de Basiliek san Frediano naar de ‘Duomo di San
Martino’ gebracht. Tijdens deze processie worden de gevels en straten
rijkelijk versierd met vele duizenden kaarsen. Tijdens de processie
wordt het kruisbeeld aangekleed met de juwelen die normaal gesproken
in het Museo della Cattedrale te zien zijn.
Carnaval van Viareggio
Een van de plaatsen in Toscane waar uitbundig carnaval gevierd wordt
is de kustplaats Viareggio. Tijdens het carnaval in Viareggio wordt
één van de mooiste optochten ter wereld gehouden. De praalwagens zijn
van een uitmuntende kwaliteit en bereiken soms hoogtes van meer dan
twintig meter. Sinds 1873 wordt er al carnaval gevierd in, wat de
inwoners van Viareggio de ‘hoofdstad van het carnaval’ noemen.
La Giostra
Tweemaal per jaar, op de eerste zaterdag van juni en de eerste zondag
van september, wordt er in Arezzo het La Giostra georganiseerd. Het
steekspel wordt op het Piazza Granda georganiseerd dat voor de
gelegenheid is omgetoverd tot een arena. Tijdens het steekspel wordt
de oude strijd tegen de Arabieren die aan de stadspoorten stonden
nagespeeld. Ruiters rijden met lange lansen naar de houten Saracenen
toe en proberen hun doel te raken. De ruiters gaan gekleed in de
kleuren van hun wijk.
Scarperia
Net als in veel andere plaatsen in Toscane worden er in Scarperia
volksspelen georganiseerd. De strijd wordt gestreden tussen de vier
wijken van het dorp. Voorafgaand aan de wedstrijd wordt er een optocht
gelopen in historische kleding. De wedstrijden bestaan uit
beproevingen zoals paalklimmen, touwtrekken en baksteenlopen. Spelen
zoals dit worden in behoorlijk wat dorpen in Toscane gehouden.
Landschap
Het typische landschap van Toscane
behoort tot de meest herkenbare landschappen ter wereld. Dit heeft
natuurlijk alles te maken met de schilders uit de renaissance, die het
landschap veelvuldig gebruikten op hun schilderijen. Nog steeds is het
landschap van Toscane voor de meeste mensen één van de redenen om een
bezoek te brengen aan deze bijzondere regio.
Wie herkent niet de plaatsje van de licht glooiende heuvels met daarop
het graan, de eindeloos slingerende wegen die gemarkeerd worden met
cipressen. Af en toe een verlaten boerderij en een slaperig dorpje.
De Val d’Orcia is waarschijnlijk het
bekendste stukje landschap in Toscane. Het is opgenomen op de
werelderfgoedlijst van de Unesco. Het is te vinden ten zuiden van
Siena. Enkele beroemde dorpen en stadjes zoals Pienza, Montalcino en
Casttiglione d’Orcia zijn in de Val d’Orcia te vinden.
Een andere bijzondere bezienswaardigheid in het Toscaanse landschap is
de rotsformatie “la balze”. Deze bijzondere rotsen zijn te vinden net
buiten het dorp Castelfranco di Sopra. Deze “bergen” bestaan uit zand,
klei en grind en kunnen tot honderd meter hoog worden. Het bekendste
deel is de Balze del Valdarno. Het was Leonardo da Vinci die deze
heuvels beroemd maakte toen hij “la balze” gebruikte als achtergrond
van de Mona Lisa.
|
